مطالعه اثر تنش خشکی و محلول پاشی هیومیک اسید بر عملکرد، اجزای عملکرد، خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک دو رقم کنجد (sesamum indicum) در شرایط آب و هوایی مشهد

جهت بررسی اثرات رژیم های آبیاری و محلول پاشی هیومیک اسید در دو رقم کنجد، آزمایشی در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرتهای اصلی شامل پنج رژیم آبیاری (1: قطع آبیاری در مرحله ی رویشی، 2: قطع آبیاری در اوایل گلدهی، 3: قطع آبیاری در اواسط گلدهی، 4: قطع آبیاری در اواخر گلدهی و 5: شاهد با آبیاری کامل) بودند و دو رقم کلات و سبزوار کنجد، با دو سطح هیومیک اسید (با هیومیک اسید، بدون هیومیک اسید) به صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی پیاده شدند. نتایج نشان داد که صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، وزن خشک تک بوته، تعداد شاخه، متوسط طول شاخه، تعداد گره در ساقه و شاخه، ارتفاع، طول و عرض کپسول و همچنین شاخص های رشدی مثل سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، شاخص سطح برگ در ارقام مورد بررسی و همچنین در هر دو سطح هیومیک اسید با افزایش طول دوره تنش، به طور معنی داری کاسته شد، و در تیمارهایی که قطع آبیاری دیرتر اعمال شد، از نظر این صفات نسبت به سایر تیمارها برتری داشتند. بیشترین عملکرد و مقدار سرعت رشد محصول در سطوح شاهد و قطع آبیاری اواخر گلدهی در رقم سبزوار و در سطح استفاده از هیومیک اسید به دست آمد و در سایر سطوح تنش خشکی بین دو رقم نیز رقم سبزوار نسبت به رقم کلات از نظر صفات فوق الذکر برتری داشت. هیومیک اسید نیز باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، بیوماس تک بوته، تعداد و طول شاخه و شاخص های رشدی فوق الذکر شد و بیشترین تاثیرات آن نیز در سطوح شاهد و قطع آبیاری اواخر گلدهی به دست آمد. با توجه به عدم تفاوت معنی دار عملکرد بین تیمار شاهد و قطع آبیاری در اواخر گلدهی به نظر می رسد بتوان آبیاری کنجد را در دشت مشهد در اواخر گلدهی بدون کاهش عملکرد قطع نمود.